Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to rejestr, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o osobach fizycznych, które sprawują bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. Są to tzw. beneficjenci rzeczywiści. Rejestr prowadzi Minister Finansów. Przepisy dotyczące CRBR wprowadza ustawa z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r., poz. 1115, z późn. zm.), które weszły w życie 13 października 2019 r. W tym zakresie ustawa implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy tzw. IV dyrektywy AML tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Rejestr ma charakter publiczny, a więc każdy ma możliwość nieodpłatnego dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych. Z założenia ma to zapewnić większą kontrolę informacji przez społeczeństwo oraz przyczynić się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.

Co oznacza wprowadzenie CRBR dla spółek?

Przede wszystkim oznacza obowiązek dokonania zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych do rejestru.

Kim jest beneficjent rzeczywisty?

Beneficjent rzeczywisty to zgodnie z ustawą osoba fizyczna lub osoby fizyczne:

• sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub
• w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze bądź jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

W przypadku spółki beneficjentem rzeczywistym jest:

• osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
• osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki bądź łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
• osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy o rachunkowości;
• osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Oznacza to zatem, że w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością takim beneficjentem rzeczywistym będzie wspólnik bądź wspólnicy, którzy posiadają więcej niż 25% udziałów.

Kto jest zobowiązany do dokonywania zgłoszenia do rejestru?

Do zgłaszania informacji o beneficjentach rzeczywistych i ich aktualizacji są obowiązane: spółki jawne, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne (od 1 marca 2020 r.), spółki akcyjne (z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych). Zgłoszenia dokonują osoby uprawnione do reprezentacji spółek. Będą to zatem w przeważającej części przypadków zwykle członkowie zarządu. Obowiązek zgłoszenia jest ustanowiony w ustawie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenia, a za niewywiązanie się przez spółkę z obowiązku zgłoszenia beneficjenta do rejestru grozi kara pieniężna do 1 000 000 zł.

Jak dokonać zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego w rejestrze?

Zgłoszenia do CRBR dokonuje się przez stronę internetową ministerstwa: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/ Zgłoszenie opatrzone powinno być kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.